Kerndoel 5 – Vooroordelen, stereotypen en discriminatie

Vooroordelen en stereotypen

Vooroordelen en stereotypen herkennen.

Veel mensen hebben (on)bewust vooroordelen: oordelen over iemand zonder dat je hem of haar kent. Zo kan een vooroordeel zijn dat iemand die overgewicht heeft te veel eet en dat iemand met een buitenlandse achternaam minder betrouwbaar is.

Door vooroordelen ontstaan ook stereotypen: groepen waar vooroordelen over zijn. Oftewel: een vaststaand, simpel beeld over een groep. Zo kan volgens  het stereotype een vrouw slecht autorijden, lopen boeren altijd op klompen, gedragen homoseksuelen mannen zich vrouwelijk, zijn alle studenten feestende kakkers, kunnen mannen maar een ding tegelijkertijd en Marokkaanse jongeren crimineel.

Vooroordelen en discriminatie

Het verband tussen vooroordelen en discriminatie verklaren.

Vooroordelen (en de daarbij ontstane stereotypen) kunnen leiden tot discriminatie: het anders behandelen van mensen op basis van bijvoorbeeld huidskleur, seksuele geaardheid of lichamelijke beperking. Dit gebeurt, ondanks dat het al vanaf 1848 verboden is in de grondwet, nog dagelijks.

Door bijvoorbeeld het vooroordeel dat niet-westerse allochtonen jongeren vaker crimineel zijn kunnen zij door hun achternaam moeilijker aan een baan komen of worden zij puur vanwege hun uiterlijk of naam geweigerd bij een club bij het uitgaan of bij een bezoek aan het museum.

Op het moment dat er gediscrimineerd wordt op basis van iemand zijn of haar afkomst (Turks, Marokkaans, Chinees etc.) noem je dat racisme.

Oorzaken en gevolgen discriminatie

Oorzaken van discriminatie noemen en de gevolgen herkennen/beschrijven, die discriminatie heeft voor individuen en groepen in de samenleving.

Discriminatie heeft verschillende oorzaken. Enkele oorzaken kunnen zijn:

•  Vooroordelen: iemand wordt bijvoorbeeld niet aangenomen voor een baan
omdat zij een vrouw is of niet bij een kroeg binnen gelaten omdat hij een niet-westers uiterlijk heeft.

• Gebrek aan kennis: iemand weet weinig af van een ander en beoordeeld op op basis van ‘horen zeggen’, gevoel of één enkele ervaring.

• Xenofobie: angst voor het onbekende. Wanneer er een nieuwe groep in de samenleving komt (bijvoorbeeld vluchtelingen), kan dit angst voor de gevestigde groep (de groep die er al was) zorgen. Het gaat dan niet om de groep zelf, maar om het feit dat deze groep nieuw en onbekend is.

• Zondebok: een groep als zondebok worden gebruikt. Een duidelijk voorbeeld hiervan is Adolf Hitler die de joodse bevolking de schuld gaf van de economische problemen in Duitsland. De joodse bevolking diende hierbij als zondebok.

Door discriminatie kunnen mensen niet op een veilige manier zichzelf zijn. Individueel kan het er bijvoorbeeld voor zorgen twee mannen niet meer hand in hand durven te lopen of dat een gehandicapt iemand niet meer naar bepaalde plaatsen kan gaan. Het kan dus zorgen voor angst en buitensluiting. Iemand kan hierdoor bijvoorbeeld niet fijn in het leven staan en depressief worden.

Groepen die regelmatig met discriminatie te maken hebben, zoals allochtonen en homoseksuelen, kunnen bijvoorbeeld te maken krijgen met een slechtere positie op de arbeidsmarkt of (verbaal) geweld. Zij voelen zich daardoor minder verbonden met de maatschappij.

Discriminatie voorkomen

Mogelijkheden beschrijven, die de overheid en organisaties hebben om op effectieve wijze vooroordelen en discriminatie tegemoet te treden en te voorkomen.

De overheid probeert vooroordelen en discriminatie tegen te gaan. Dit doen zij onder andere door:

– Campagnes op de radio en televisie
– Het invoeren van wetten zoals een wet dat het niet verplicht is om een foto mee te sturen bij een sollicitatiebrief (zodat mensen niet bij een baan kunnen worden geweigerd op basis van hun uiterlijk) of de wet dat minimaal 50% van de topfuncties bij de overheid door een vrouw vervult moet worden
– Het streng straffen van verschillende vormen van discriminatie

Ook organisaties, zoals televisiemakers en belangenorganisaties zoals de Gay Straight Alliance (GSA), proberen vooroordelen en discriminatie tegen gaan. Dit doen zij onder andere door:

– Het zorgen voor acteurs met verschillende culturele achtergronden
– Het organiseren van de Gaypride of Paarse Vrijdag
– Het geven van voorlichting op scholen

Discriminatie in je omgeving

Verwoorden hoe jij en anderen om kunnen gaan met vooroordelen en discriminatie vanuit het beginsel van gelijkwaardigheid en respect.

Je moet in eigen woorden kunnen uitleggen hoe jij en andere mensen vooroordelen en discriminatie kunnen voorkomen of tegengaan, wetende dat zowel in de Nederlandse grondwet als in enkele verdragen waar Nederland zich aan moet houden staat dat iedereen gelijk wordt behandeld.

Kortom: hoe kunnen jij, je klasgenoten, je vrienden en/of je familie daar rekening mee houden?